Moties dubbele nationaliteit & Brexit aangenomen
Voor degene die het Nederlandse nieuws vorige week volgde, was het duidelijk dat het ten eerste om de dividendbelasting ging (In de trant van “kent u die mop van die dividendbelasting?) en ten tweede om het vertrek van Alexander Pechtold. Over dat laatste hieronder meer.

In deze week waar het nieuws elkaar op de minuut opvolgde, was er niettemin een radiostation dat aandacht besteedde aan de twee “dubbele nationaliteit” moties die afgelopen zaterdag op het landelijk congres van D66 door bezorgde leden werden ingediend – dank aan SBS Dutch Australia. Beluister het interview hier.

De moties zelf werden met verve en humor door Gedeputeerde Michiel Scheffer verdedigd (hij heeft zelf de Britse en Nederlandse nationaliteit) en met zo’n 90% van de stemmers in de zaal aangenomen. En dit was geen leeg congres kan ik u verzekeren.

Wat betekent dit?
De moties – ze zijn hier (motie 1) en hier (motie 2) te lezen – zijn een boodschap van de leden aan de Tweede Kamerfractie: ze moeten nu echt in actie komen zoals beschreven staat in de moties. Concreet betekent dit dat de leden aan de Tweede Kamerfractie van D66 vragen om:

• nu al, voordat het aankomende wetsvoorstel naar buiten komt, achter de schermen met de coalitiepartijen te spreken om dubbele nationaliteit voor de tweede generatie Nederlandse emigranten toch mogelijk te maken;
• en meteen meenemen in deze besprekingen: een eenmalige herstelregeling voor de onvrijwillige ex-Nederlanders (let op: al in 2016 heeft de Nationale Ombudsman hier een rapport met aanbevelingen over geschreven – geen enkele is tot dusverre geïmplementeerd. Het kabinet is overigens niet verplicht deze aanbevelingen over te nemen.)
• met een dubbele-nationaliteits-oplossing te komen voor de Nederlanders die getroffen zijn door de Brexit.

En hoe gaan we dat controleren? Wat als ze nu niets doen?
Natuurlijk kunnen we tot het volgende congres wachten (over een half jaar of zo) en dan gaan checken of ze er mee bezig zijn geweest. Maar dat is nou niet echt proactief. Dus zullen we zeker tussentijds (en nog deze herfst) achter de schermen contact zoeken en aanbieden of we ze kunnen helpen. Niets doen is geen optie – niet voor ons, niet voor hen.

Dit is democratie aan het werk
Om u even een beeld te geven: het voorbereiden van deze moties vergde veel tijd van veel leden en anderen! En er zijn talloze versies van de moties over de tafel gegaan voordat we ons konden vinden in deze definitieve versies. Daarna hebben we tijd gevraagd aan het presidium van het congres, de overige aanwezige congresleden en uiteindelijk nu dus ook aan de Tweede Kamerfractie om er werk van te maken. Dit was geen proces van ‘eventjes doen’ – dit kost veel tijd, denkwerk, net zoals dit ongetwijfeld ook bij de follow-up zal zijn.

Waarmee ik wil zeggen: dit is democratie aan het werk. Dit is geen tovenarij, vaak zelfs niet eens een spannend proces. Dit is de wijze waarop we dingen veranderen ten goede, stapje voor stapje – met soms een grote onverwachte stap terug.

Afscheid Alexander Pechtold, persoonlijke noot
In de afgelopen 7 jaar dat ik samen met veel anderen de goede zaak voor de Nederlanders buiten Nederland aan het bevechten ben, heb ik als D66-lid één partijleider gekend: Alexander Pechtold. Afgelopen zaterdag gaf hij tijdens het congres aan dat hij er per deze week mee stopt. Voor de meesten, inclusief mijzelf, een verrassing, althans qua timing. (Zelf vermoedde ik mid-2019, maar ik zat er duidelijk naast.)

Graag wil ik Alexander bedanken. Wat u ook van de partij vindt, het is de absolute waarheid dat onder zijn leiderschap, als eerste politieke partij, een ‘nieuwe Nederlander’ partijbreed werd erkend: de Nederlander buiten Nederland. Er is op dit moment geen Tweede of Eerste Kamerlid van D66 die niet weet van de Nederlanders buiten Nederland. De Nederlanders buiten Nederland staan ook expliciet genoemd in het Verkiezingsprogramma – naast (mooi!) 50PLUS. En ik hoop dat dat er nog veel meer worden: alleen door samenwerking met verschillende partijen kunnen er stappen gezet worden.

Vorig jaar was ik nummer 39 op de kandidatenlijst. Dat was nou niet echt mijn meest gewenste ranking, en Alexander en ik hebben daar zeker contact over gehad. Maar indirect heeft hij me toen wel aangespoord om vanuit een lage positie zo veel mogelijk voor elkaar te boksen voor de Nederlanders buiten Nederland. Resultaat? Een opvallende crowdfundingscampagne, veel reclame- en media-aandacht; ontzettend veel steun van Nederlanders from all over, een rechtszaak tegen de Staat der Nederlanden over het niet aankomen van stembiljetten (eentje die je moreel nooit verliezen kon), en uiteindelijk erkenning voor de Nederlanders buiten Nederland in het Regeerakkoord: een opening naar meer dubbele nationaliteit + een wetsvoorstel over verbetering van het stemproces. In het afgelopen jaar heb ik me steeds meer gerealiseerd hoe bijzonder dat is, en hoe veel gedaan je kunt krijgen juist buiten het parlement. Dat geldt zeker niet voor alle situaties, maar feit is dat je zeker niet altijd in het centrum van de macht hoeft te zitten om dingen voor elkaar te krijgen.

In 2011 ben ik begonnen om me in te zetten voor de belangen van de Nederlanders buiten Nederland. Eerst met het thema dubbele nationaliteit (mooi debat, mooie petitie in 2011, weet u nog?), later uitgebreid met andere thema’s zoals AOW, stemmen vanuit het buitenland, consulaire dienstverlening en Nederlands onderwijs in het buitenland. Al jaren pleit ik voor het opzetten van een soort “ANWB voor Nederlanders buiten Nederland”. Waarom? Omdat het allemaal heel leuk en aardig is om achteraf boos te zijn op politici, petities te starten e.d., maar dat het uiteindelijk veel effectiever is om vóóraf met de juiste politici en ambtenaren in gesprek te gaan, en in gezamenlijkheid een koers te vinden die resultaten teweeg brengt – zelfs al zijn die niet 100% van wat je wilt. (Vraagt u maar na: dat doet de ANWB ook:))

Ik ben iemand van: liever 60% binnengehaald, dan met 0% moreel gelijk aan de zijkant staan klagen. En hiervoor heb je een (bescheiden) machinerie nodig, hoe saai en kostbaar dat soms helaas ook moge zijn. Als oud-lobbyist en oud-medewerker in de Tweede Kamer heb ik met eigen ogen gezien hoe clubs die dit goed voor elkaar hadden – bijvoorbeeld Amnesty International – de meeste invloed hadden, en daarmee het meeste voor hun achterban en doelgroep konden betekenen.

We zijn er nog lang niet. Pas als álle politieke partijen de Nederlanders buiten Nederland in hun partijprogramma opnemen en hun belangen inzien als de eigen, kunnen er stappen gezet worden. De afgelopen 7 jaar heeft D66 een leerproces doorgemaakt voor wat betreft de Nederlanders buiten Nederland, misschien soms iets teveel met het vingertje omhoog richting andere politieke partijen, maar toch zeker ook met felle interne discussie. En dat heeft veel opgeleverd, zowel in draagvlak als in actie. Met Alexander’s opvolger Rob Jetten (Gefeliciteerd! En grappig: ook uit Nijmegen, net zoals ik – we kennen elkaar al jaren) gaan we de strijd voortzetten.

Alexander, bedankt.